Este ano celébrase o 800 aniversario da peregrinación de san Francisco de Asís a Compostela así que é un bo momento para facer unha reportaxe e para pasear polos espazos que a historia do Santo deixou na cidade. A orde franciscana foi sempre un verso solto dentro da igrexa ou polo menos tiveron a súa propia rima, nos 44.000 metros cadrados do convento pódese notar esa vontade de aproveitar o tempo terreal axudando aos demais e buscando fórmulas para que nada se desperdicie.
O actual convento sitúase á beira do que foi a primeira igrexa que data dos séculos XIII e XIV, Sábese que cando no século XVIII afrontouse a construción dos edificios actuais esta estaba xa moi deteriorada pero aínda consérvanse restos que se poden ver no chan do actual Hostal Monumento, na noite dos tempos pérdese a historia da primeira ermida construída probablemente á beira dunhas cabanas na saia do monte Pedroso, na entrada consérvanse os restos de Cotolay, fundador do convento e que foi coetáneo do propio Asís.
Hai 50 anos habitaban aquí máis de 100 frades, ao diminuír aos poucos este número as estancias foron quedando baleiras e nos 80 unha parte do edificio converteuse en residencia universitaria, posteriormente alugouse a unha empresa que foi a que puxo en marcha o primeiro hostal e hai 8 anos sofre o seu último cambio converténdose en hotel. Este aluguer de parte do lugar serve para soster ó conxunto patrimonial, o albergue e o centro cultural. A integración entre os dous mundos é absoluta até o punto de que no hotel podemos pasear por dous magníficos claustros, na parte superior dun deles é onde se atopan as habitacións dos frades sen que haxa unha división co convento, estando todo nun mesmo espazo.
Desde a impresionante igrexa de San Francisco accédese ao Museo de Terra Santa, unha xoia escondida para a maioría dos composteláns. Só hai outro museo como este en todo o mundo e atópase en Xerusalén. Nas súas salas podemos percorrer a historia destes lugares desde o paleolítico até os nosos días; moedas como os denarios ou un shéquel acuñado no ano 69 da nosa era, unha maqueta da basílica do Santo Sepulcro realizada a escala por un frade franciscano, pezas realizadas en nácar ou en madeira de oliveira, un tramo da canalización que mandou construír Poncio Pilato para levar auga de Belén a Xerusalén que data do século I… unhas 700 pezas expostas e unhas 1.000 máis gardadas, un auténtico tesouro patrimonial ao que dedicar unha xornada completa.
A última parte do convento é a que se dedica desde hai moitos anos a albergue e a centro cultural. Os franciscanos son a única orde da cidade que destina un espazo para as persoas sen fogar e na época invernal resulta sempre insuficiente. Na década dos 60 a orde deuse conta da gran cantidade de veciños que non podían acceder a unha formación e puxeron en marcha o Centro Cultural Xoán XXIII no que recibiron cursos moitas xeracións de composteláns, a crise aconsellou variar un pouco o perfil de alumnos e a orde centrouse en axudar principalmente a desempregados a formarse e buscar traballo, unha labor encomiable e probablemente non valorada o suficiente pola cidade.
O convento e todo o que o rodea é unha visita obrigada en calquera momento, coñecer ese patrimonio e o traballo que realiza a orde ensínanos que sempre hai algo que facer polos demais e que sempre hai alguén disposto a facelo, en moitas ocasións un franciscano.