займ срочно

Tras moitos anos agardando o intre, (e coido que nin o mesmo Gilliam sospeitaba que chegara), por fin puidemos visionar a persoalísima versión do “Quixote” de Cervantes que fai o antigo integrante dos Monty Python; non sen antes comentar a mini-serie de televisión COLLATERAL coma petisco previo. Imos alá.

Antes de Gilliam, e tras unha vívida recomendación dun lector, a pasada semana vin a produción da BBC (a medias coa plataforma de streaming NETFLIX), COLLATERAL dirixida pola británica S. J. Clarkson, de amplo bagaxe no mundo da televisión (exclusivamente, iso si) que leva  con moito acerto a historia orixinal do guionista David Hare, escritor cunha reputación sólida a hora de adaptar obras literarias de enxundia argumental, coma fixera nas aclamadas THE HOURS (2002) e THE READER (2008), polas que foi nomeado ó Oscar ao Mellor Guión Adaptado e especialmente, polo excepcional traballo feito na formidable DAMAGE (1992) de Louis Malle.

Recoñezo que picoume a curiosidade por ver un texto creado por Hare e teño que dicir que o resultado final é bo, tirando a moi bo. Acontece un asasinato que non ten, no principio, moita lóxica nin motivación, ou iso é o que pensa a detective Kip Glaspie, rol comedidamente interpretado pola sempre solvente Carey Mulligan, actriz que disfrutamos nas pasadas caracterizacións coma a Irene da sobredimensionada DRIVE (2011) de Nicolas Refn, a autodestructiva Sissy na inquedante SHAME (2011) de Steve McQueen ou esa sufrida Laura, nai e muller dun túzaro sureño na benintencionada aínda que coxa MUDBOUND (2017) de Dee Rees.

Pronto comeza a cheirarlle estraño toda a historia que din os compañeiros de traballo do finado. A cousa enrédase coa testemuña dunha rapaza. Non é un crime chapuceiro. Está feito por un tirador profesional o que non concorda coa pouca relevancia que ten o morto. Ou si?. Uhm… haberá caso tipo punta do iceberg?.

No tránsito da serie, podemos ver que o asasinato, sendo a trama principal, non é máis que un “MacGuffin”; unha escusa para plantexar a realidade plurinacional e multicultural que ten a urbe londinense, refuxio de moitos fugados de terras empobrecidas por mor das guerras civís, loitas intestinas que fan de mulleres, anciáns e nenos, os seus obxectivos máis doados. E na fronte desa realidade que a “Vella Europa” non desexa ver, eses seres humanos desposuídos de calquera mínima dignidade, transportados coma gando que van ao matadoiro, escondéndose nunhas condicións tan precarias que farían vomitar a unha cascuda. “Este país, empeza a dar noxo”, di o deputado laborista David Mars nunha entrevista para uns informativos da televisión, ante a atónita ollada da súa xefa de prensa.

Hare, o que realmente quere contarnos é o mal que arrasa trala crise de hai uns anos (por que xa non estamos nela, non si?. Todo volta a normalidade, aos soldos dignos e aos traballos onde se respetan os dereitos do traballador… claro que sí, guapi!). O medo ó diferente, os ascensos dos extremismos, as contramedidas na seguridade polo troco nas Liberdades… se non tes “papeis” oficiais, non existes. Non es nada para nós, o Estado. Pero, qué importa mentres eu teña a neveira chea e poida ver o partido de fútbol no meu salón, faga frío, choiva ou neve?. Non é meu problema. Bastante teño xa con prender a consola para que o fillo cativo xogue e non moleste.

O éxito de Hare non é o de sinalar co dedo a este ou aquel personaxe. Conta os feitos e decidimos libremente a quen querer, xustificar ou odiar. Non é unha serie excelsa pola desenrolo da mesma (o crime e a súa resolución, xa está contado en moreas de veces noutras producións). É un triunfo polo que non conta abertamente. Polo que subxace latente, a modo de obra sutil, coas pinceladas sen rematar coma farían os grandes Mestres no Renacemento italiano.

Disfrútase ben e vese de vez.

Dicía o xenial Stanley Kubrick, que se vas a adaptar unha novela o cinema, tiña que ser necesariamente de non moi boa calidade, para poder mellorala na grande pantalla xa que unha obra mestra da Literatura é imposible superala na súa reinterpretación no Sétimo Arte. E coincido, a pesar das opinións contrarias das lexións de admiradores de Stephen King (moreas e moreas) ou do Vladimir Nabokov (que sentoulle coma unha coz no seu Arco do Triunfo, semellantes afirmacións do cineasta).

Pois ben, para moitos as venturas do enxeñoso fidalgo, son as mellores novelas da Historia da Literatura, as primeiras obras realmente “modernas”, obras insuperables e inigualables que moitos filmadores levaron con maior o menor sorte, tanto no eido do musical (Pabst, 1933), na animación, na perspectiva soviética (Kozintsev, 1957), a esnaquizada visión de Orson Welles, as máis clásicas (Rafael Gil, 1947), as máis irreverentes (Mario Moreno, 1977) e moitas máis; imposible de salientar todas, proxectos dunha envergadura elefantiásica, xa que todo está no Quixote. Absolutamente todo. O reto máximo que todo filmador tenta facer unha vez na súa vida profesional. Conseguir facer cumio nese Everest cinematográfico, sen axuda de oxíxeno nin sherpas que os leven da man.

Por iso Terry Gilliam tentou en numerosas ocasións a filmación dun proxecto que comezara coma di nada máis comezar a proxección “25 anos facendo e desfacendo”. De todos é sabido os atrancos que tivo na súa primeira tentativa (rodaxe nunha área de voos de cazas militares, inundacións por diluvios bíblicos –coma triscadelo no filme, chove a mares o final do mesmo e un personaxe di “aseguráronme que neste mes nunca chovía”- precarideade na saúde do actor principal (Jean Rochefort, o que Gilliam adica o filme, xunto a outro candidato a Quixote, coma foi John Hurt) e todo o que poida saír mal. Todo. De feito, LOST IN LA MANCHA (2002) é o documental que fixeron para testemuñar a catastrófica produción. Coppola dí que a piques estivo de suicidarse na rodaxe de APOCALYPSE NOW (1979). Pois o de Gilliam foi peor.

Pero teimudo coma é o autor desa excepcional ollada particular que fixo do libro 1984 de George Orwell, (o seu BRAZIL  (1985), obra mestra absoluta da Historia do Cinema, encaixe sublime de tódalas artes técnicas e artísticas e peza indispensable do xénero -calquera deles-), non da a man a torcer e cíclicamente tenta unha e outra vez reanudar a produción. Actores coma Robert Duvall, Johnny Depp (do que de maneira moi irónica, pero elegante, tíralle da orella pola baixada do tren, cando era un proxecto que sen a presenza da estrela de Hollywood non tiñá saída, -pero isto é outro conto-), Michael Palin (o que agradécelle nos títulos de crédito finais), Ewan Mac Gregor, Vanessa Paradis e un longo etcétera pasaron polo imaxinario de Gilliam, sen sorte.

Coma dicía nas súas memorias, GILLIAMESQUE (2016), absolutamente fabulosas e clarividentes, “se algunha vez conseguimos facela, o máis probable é que decepcione a xente por non axustarse ó seu ideal. Será coma a imposibilidade do heroe de alcanzar o soño romántico”. E moita razón leva, por que THE MAN WHO KILLED DON QUIXOTE, e a suma e o resumo de tódolos “Quixotes” que Gilliam tivo durante tanto tempo na súa testa. Non dubido do amor sincero pola historia, polos personaxes. De cánto de autobiográfico vai nas imaxes, nas historias que conta. Pero é un filme descompensado. Por intres sorrío, quedo maravillado pola potencia visual tan marca da súa casa (a foto de Nicola Pecorini tartamudea entre a deliciosamente grotesca que asinara na FEAR AND LOATHING IN LAS VEGAS (1998) e na cargante TIDELAND -2005-), ovaciono o esforzo nos deseños de produción (ollo o traballo de Benjamín Fernández, que xenerosamente o director dalle o recoñecemento que non puidera no documental do 2002, e que aproveito para relembrar o seu cáustico produto na memorable NADIE HABLARÁ DE NOSOTRAS CUANDO HAYAMOS MUERTO (1995) de Díaz Yanes) e destaco, dado o orzamento do filme as calidades na técnica (algún reparo teño, pero coma diría o moi ex-honorable “iso hoxe non toca”).

De certo, vexo normal esa descompensación no filme. Ata certo punto é normal. Gilliam leva vinte anos co proxecto e ten tantos “Quixotes”, que no fondo, foille imposible rexeitar uns no beneficio doutros. Son tódolos filmes que non fixo, mesturados, convulsionados, atropelados. Con secuencias para a lembranza e outras moi esquecibles. Pero onde non gustoume nada, foi na selección dos cómicos. Paso a regañadentes, que na Castela profunda os residentes falen e entendan o inglés coma se nada. Entendo que o Quixote sexa un actor da fala do Shakespeare, pero homiño!, que escollas a un mal actor español, para facer de gañán ruso, falando en inglés tentando poñer acento ruso, é rizalo rizo. É o que teñen estas producións entre produtoras de diferentes países. Todas tentan métela súa cota de protagonismo e de interese. Aínda escoito a Luís García Berlanga queixarse amargamente pola imposición do actor Nino Manfredi no rol protagonista no detrimento de López Vázquez no EL VERDUGO (1963). Despois de tantos candidatos futuribles, vexo unha sinal de esgotamento, non tanto por Irene Lamb (responsable da escolla dos actores no STAR WARS do 1977), senón máis ben polas nóminas habituais de actores que teñen as produtoras. Non vou dicir nomes, pero a parte española maiormente, é nefasta.

Cansa tamén amosalos tópicos máis típicos da España do olé e das castañuelas: xitanos, Semana Santa, Garda Civil… aderezado coa banda sonora proclive aos “lolailos” (mal Roque Baños, así de sinxelo), edición e guión a catro mans (sóbralle metraxe o filme e falla no tempo, coma xa padecéramos no TIDELAND) e as pobres interpretacións de Adam Driver (outra vez temos que sufrilo, coma no seu Kylo Ren) e a súa nula química coa Dulcinea que interpreta a lusa Joana Ribeiro.

Gústame, iso si, a interpretación de Jonathan Pryce e o ben que encaixa no desenrolo narrativo algunha das mellores partes da novela de Cervantes.

En resumo, quería moito máis, pero era moi difícil saír airoso dunha produción de vinte anos. Aínda así quedo contento por Terry Gilliam. Volverei no futuro a visionala e sospeito que mellorará na miña percepción.

Share.

1 comentario

  1. Estaba claro que era un capricho de Gillian. Llevaba con esa espinita 20 y tantos años. Está a eones de sus grandes obras pero me pareció aceptable, claro que no es lo que uno se espera de ese grandisimo director, pero si así cierra un capitulo de su carrera y vuelve su originalidad a escena por mi “chapó”

Uso de cookies

Este sitio web utiliza cookies para que usted tenga la mejor experiencia de usuario. Si continúa navegando está dando su consentimiento para la aceptación de las mencionadas cookies y la aceptación de nuestra política de cookies, pinche el enlace para mayor información.plugin cookies

ACEPTAR
Aviso de cookies